Türkiye ve Almanya arasında Sosyal Güvelik Sözleşmesinde 2015/507 ve 20.11.2015 tarihli genelgeye bağlı olarak Türkiye ayağında hizmet alan vede orada ikametgah eden veya genellikle bir yerde kalan kişilerin Türkiye´de kalmaları durumunda yasal termin yeniden yorumlanarak üzerinde geçici anlaşmaya varıldı.
Bu geçici anlaşmayı örneklerle anlatacağım:
Devamlı olarak kalıncak ülkenin Türkiye´e olması durumu, yani nakil işlevi yapılacaksa burda izlenilecek yol şu şekildedir.
Almanya sigortalı bir kişi Türkiye´ye taşınmak isterse, o zaman o kişiye en fazla 183 günlük sağlık sigortası yardım yani T/A 11 belgesi verilmelidir.
Örnek I: Bay A tek taraflı olarak emekli ve Türkiye taşınacağını belirtiyor Gidiş tarihini 02.07.2014 olarak bildiriyor. Böyle bir durumda T/A 11 belgesi 02.07.2014 ila 31.12.2014 tarhilerini içine alacak şekilde düzenlenir.
İlgili şahıs gerçekten kesintisiz olarak 183 Türkiye´de kaldı, o vakit SGK-Türkiye ilgili şahıs için Almanya´dan T/A 20 aile fertleri için ise T/A 9 belgelerini ister. Buda ne demek oluyor 184 günden itibaren artık ikili anlaşma gereği pasif olarak nakil işlevi gerçekleşmiş demektir.
Örnek II: örnek I olduğu gibi ilgili şahıs 01.01.2015 tarihine kadar aralıksız Türkiye´de kalmış ise hizmet alım işevi T/A 20 veya T/A 9 belgeleri üzerinden verilir.
Şayet beyan edilen tarihte değilde bir kaç gün sonrasında Türkiye´ye gidilmiş ise o vakit aradakı zamansal fark göz ününde buludurulur, bu sürenin bitimine endeksli olarak diğer evraklar ve işlevler hayata geçirilir:
Örnek III: Örnek I deki şahsin gidiş tarihi 02.07.2014 değilde 10.07.2014 de Türkiye´ye gidiyor. kesintiiz olarak 183 günden fazla orada kalıyor. Verilen T/A belgesinin tarihi 02.07.2014 ila 31.12.2014 günlerini kapsadığından SGK-Türkiye Almanya´daki sigortalının kasasından öncelikle 01.01.2015 ila 09.01.2015 tarihlerini içine alacak şekilde bir tane T/A 11 belgesi ister. 10.01.2015 tarihinden itibaren 183 günlük müddet dolduğundan sigortalı için T/A 20 aile sigortalısı için ise T/A 9 belgesi istenir. Yani pasif olarak Almanya sigortalısı nakil işlevine 183 günlük süreyi geçirdikleri için onay vermiş olurlar.
Hem Türkiye hemde Almanya´dan emekli olan kişilerde ise burada ikili anlaşmanın 14 parağrafı vede 3. bendine göre hangi ülkede en fazla kalınıyor ise o ülkenin sigortasını kullanma mecburiyeti vardır.
Böyle bir durumda T/A 20 belgesini SGK-Türkiye istemez. Mevcut anlaşmanın 14 parağrafının 4. bendi işleve sokulur. Yani ilgi şahıs en fazla zaman geçirdiği ülkenin sağlık hizmetini ve o ülkenin sağlık yardım belgesini kullanmalıdır. Burada dikkat edilmesi gereken bir husus vardır, Bakım sigortası alanında herhangi bir anlaşma olmadığınından bunun Türkiye ayağında devam ettirilebilinmesi ve bakım sigortasının hizmetlerinden istifade edilmesi mümkün olmaz.
Aralıklı olarak Türkiye´de kalınması durumunda nakil işvei nasıl gerçekleştirilir.
Şayet aralıksız en az 183 gün olması gereken süre sekteye uğrarsa, o zaman SGK-Türkiye toplamada 270 günlük bir zaman sürecinden sonra T/A 20 veya T/A 9 belgelerini Almanya´ki sigorta kurumundan talep eder.
Örnek IV: Örnek III sigortalıdan yola çıkarsak, gecikmeli olarak 10.07.2014 tarihinde Türkiye´ye gitmiş. Fakat 183 dolmadan 20 gün önceden Türkiye´den ayrılıyor. Böyle bir durumda 01.01.2015 – 25.04.2015 T/A 11 ama 26.04.2015 tarihinden sonra A/T 20 belgesi SGK-Türkiye isteme hakkına sahiptir.
270 günlük zaman dilimi dahilinde ülke dışına çıkılıyor ise, o zaman toplamda 270 güne tamamlanacak eksik günler için SGK-Türkiye T/A 11 talep eder.
Örnek V: örnek 4 teki şahıstan yola çıkarsak. Mart 2015 tarihinde tekrar 5 günlük bir süre için Türkiye´yi terkediyor. Toplamda 270 günlük olması gereken zamansal süre 5 günlük bir ara ile tekradan kesintiye uğramış oluyor. Bu pratikteki uygulamada şu şekilde oluyor: SGK-Türkiye 26.04.2015 ila 30.04.2015 tarihleri için T/A 11 belgesi vede 01.05.2015 tarihinden itibaren T/A 20 veya T/A 9 belgesi Almanya´daki sigortalı şahısın sigortasınından talep eder. Yani 01.05.2015 tarihinden itibaren o şahsın sigortası pasif olarak Türkiye´ye nakledilmiş olur.
Özetle kesintisiz olarak en az 183 Türkiye´de kalınması durumunda veya 183 gün dolmadan kesintili aralıklarla toplamda 270 günden fazla Türkiye´de kalınıyor ise o vakit SGK-Türkiye ilgili Almanya sigortalı adına pasif olarak nakil talep işlevini yapabilecektir yani T/A 20 ana sigortalı T/A 9 aile sigortasındaki şahıs için talepte bulunma hakkına sahiptir.
Almanya Emeklilik sigortası kurumu ilgili şahısın emekli maaşını Türkiye´deki bir banka hesabına havele ediyor ise o zaman böyle bir durumda Anscheinsbeweis/ yani görünüş kanıtı gereği hizmet alımı ile ilgili olarak nakil işlevi hemen gerçekletirilebilinir. Ne 183 gün nede 270 günlük sürelerin beklenmesine gerek yoktur.
Yazımında başında belirtiğim gibi ara cözüm olarak bu durum 20.11.2015 tarihindeki genelge ile hayatımıza girmiş bulunmaktadır. Almanya ayağında bu durumun 183 veya 270 günlük zaman dilimlerinin ayarlanması mümkün görünmemektedir. Lakin Türkiye ayağında SGK ülkeye giriş be çıkış tarihlerini Emniyetten tedarik edebileceklerinden zaman ayarlaması açısında sıkıntı olmayacağını belirtmektedirler. Bu ugulamanın başarılıp olup olmayacağını tabiki bekleyip görmek gerekir.
Yurt dışı sağlık sigortası hizmet yani T/A 11 belgesini bu genelge gereği artık 183 günü veya 270 geçmeyecek şekilde talep edebilecek. Selam ve saygılarımla
Necati Suözer