Fransa’da OHAL kalktıktan sonra yürürlüğe girecek terörle mücadele yasa tasarısı OHAL’i aratmayan düzenlemeler içeriyor
PARİS – Fransa Ulusal Meclisinin onayladığı ve ülkede yaklaşık iki yıldır devam eden olağanüstü hal uygulaması (OHAL) kalktıktan sonra yürürlüğe girecek terörle mücadele yasa tasarısı OHAL’i neredeyse kalıcı hale getiren düzenlemeler içeriyor. Tasarıda güvenlik güçlerinin pek çok yetkisi valiliklere devredilirken cami kapatmalar da kolaylaşacak. Kamuoyunda pek çok sivil toplum örgütünün muhalefetine rağmen Ulusal Mecliste önceki gün yapılan oylamada tasarı, 127’ye karşı 415 oyla kabul edilmişti. Tasarıya, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un kurucusu olduğu Cumhuriyet Yürüyüşü, Bağımsızlar ve Demokratlar Birliği destek verirken, merkez sağdaki Cumhuriyetçiler Partisi, aşırı sağcı Ulusal Cephe partisi ve aşırı solcu milletvekilleri karşı çıkmıştı. Mecliste kabul edilen yasa tasarısı Senato’da da görüşülecek. Tasarının burada da mevcut şekliyle kabul edilmesi halinde Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un imzasının ardından Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmesi bekleniyor. Terörle mücadele yasa tasarısı kanunlaştıktan sonra, 13 Kasım 2015’te Paris’te 130 kişinin hayatını kaybettiği terör saldırılarının ardından Fransa çapında ilan edilen ve 6 kez uzatılan OHAL uygulamasına 1 Kasım’da son verilmesi hedefleniyor. Hükümet, bu tarihten önce tasarının çıkması için yoğun çaba sarf ediyor. İçişleri Bakanı Gerard Collomb, iki gün önce Mecliste yaptığı konuşmada, ülkede olağanüstü bir rejim altında sürekli yaşanamayacağını belirterek, söz konusu tasarının, kalıcı hale gelen tehdide karşı kalıcı bir cevap olduğunu savunmuştu.
Yeni terörle mücadele yasası
OHAL’in getirdiği yetki ve kısıtlamalar, yeni terörle mücadele yasa tasarısına dahil edildi. Yeni düzenlemeye göre, adli makamların birçok yetkisi valiliklere devrediliyor. OHAL uygulamaları arasında yer alan, adres baskınları, aramalar, güvenlik bölgesi ilan etme ve ev hapisleri gibi çok sayıda güvenlik önlemi yeni yasada yer alıyor ve valiliklerin yetkisine veriliyor. Valilikler aynı zamanda camilerin de içerisinde olduğu ibadethaneleri kapatma yetkisine sahip olacak. Terörü destekleyecek veya propagandasını yapacak herhangi bir “yazı”, “konuşma”, “fikir ve teori”, ibadethaneleri kapatmak için sebep sayılacak. Tasarıya göre, çocuklarını terör saldırısı gerçekleştirmeye veya yurtdışına bu amaç için gitmeye teşvik eden ebeveyn de cezalandırılabilecek. Yine valilikler özel izin alarak terörü önlemek amacıyla adrese baskın yapabilecek, baskın sırasında evrak ve belgelere el koyabilecek. Valilikler, baskın yapılan yerin sahibini 4 saat tutabilecek. Uzmanlar, terörle mücadele yasa tasarısının yetersiz ve etkisiz olduğu görüşünü savunuyor. Birleşmiş Milletler (BM) İnsan Hakları Konseyi raportörleri, terörle mücadele yasa tasarısının, Fransız vatandaşları ve özellikle de Müslümanlar açısından “haksız” ve “ayrımcı” uygulamalara neden olabileceği uyarısında bulunmuştu.
Fransa tarihinin en uzun OHAL’i
Paris’te 13 Kasım 2015’te düzenlenen ve 130 kişinin ölümüne yol açan terör saldırılarının ardından ülkede OHAL ilan edilmişti. Fransa Ulusal Meclisi, temmuz ayında OHAL uygulamasının 6. kez uzatılmasına karar vermiş, bu uzatmayla OHAL, 23 ayla ülkenin en uzun olağanüstü hal dönemini oluşturmuştu. 3 Nisan 1955’te Cezayir Savaşı sırasında yasalaşan OHAL uygulaması ülkede ilk kez 1955’te 12 ay için ilan edilmişti. Daha sonra 1958’te üç, 1961’te bir, 1984’te altı ve 2005’te iki aylık sürelerle OHAL ilan edilmişti.
OHAL kapsamındaki kısıtlamalar
OHAL ilanının ilk günlerinden itibaren baskınlar, gözaltılar, soruşturmalar ve yargı süreçleri ivedilikle devreye sokuldu. 2015 Kasım ayından itibaren bir yılda 4 bin 194 adrese polis baskını gerçekleştirildi, 434 kişi gözaltına alındı, 94 kişi hüküm giydi ve 612 kişi hakkında ev hapsi kararı verildi. Bununla beraber 201 yabancıya Fransa’ya giriş yasağı getirilirken, 430 kişiye de Fransa dışına çıkma yasağı konuldu. Ülke genelinde OHAL çerçevesinde 20’den fazla cami kapatılırken, herhangi bir sinagog ve kilise ise kapatılmadı. Bunun yanında ülkedeki çok sayıda dernek ve dini kuruluşa yönelik soruşturma açıldı. OHAL’in ilanından beri ülkede bu uygulamanın protesto edildiği pek çok gösteri ve miting yapıldı. Ayrıca OHAL çerçevesinde görev yapan polisler ve aileleri de zaman zaman yoğun ve yetersiz çalışma koşullarını protesto amacıyla gösteriler düzenlemişti.