MOSKOVA – BERLİN – EMRE GÜRKAN ABAY/ BAHATTİN GÖNÜLTAŞ
Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in bugün başkent Berlin yakınlarındaki Brandenburg eyaletinde görüşecek olması, iki ülke arasındaki ekonomik ve politik ilişkileri gündeme getirdi. ABD’nin karşı çıkmasına rağmen Rus gazını Almanya’ya taşıyacak Kuzey Akım 2 projesinin yanı sıra Ukrayna ve Suriye’nin görüşmenin odak noktası olması bekleniyor.
Rusya ile Almanya arasındaki ilişkilerin bel kemiğini enerji ticareti oluşturuyor. Almanya, 2016’da ithal ettiği yaklaşık 50 milyar metreküplük doğalgazla Rusya’nın en büyük müşterisi konumunda. Söz konusu ticaretin “önde gelen enstrümanı” konumunda ise Kuzey Akım doğalgaz boru hattı yer alıyor. Yıllık kapasitesi 55 milyar metreküp olan Kuzey Akım, başta Ukrayna olmak üzere bazı Doğu Avrupa ülkelerinin sert muhalefetine hedef oluyor.
Ukrayna’da yaşanan kriz ve Kırım’ın ilhakı sonrasında, Avrupa’ya gönderdiği doğalgazda Ukrayna’nın payını daha da düşürmek isteyen Rusya, Kuzey Akım 2 projesini 2015’te duyurmuştu.
10 milyar avroluk maliyet
Maliyeti 10 milyar avro civarında olması beklenen Kuzey Akım 2 projesiyle, yılda 55 milyar metreküplük Rus gazının Baltık Denizi üzerinden Almanya’ya sevk edilmesi planlanıyor.
Kuzey Akım 2 projesinin işletmecisi Nord Stream 2’den geçen ay yapılan açıklamada, deniz aşırı boru döşeme gemisi “Castoro 10” tarafından proje kapsamında inşa edilecek boru hattı için hazırlık çalışmalarına başlandığı bildirilmişti. Hazırlık çalışmalarına, Almanya’nın Lubmin kenti sahilinde başlanırken, çalışmalar aynı zamanda Almanya’nın Greifswald şehrinde de devam ediyor.
Gazprom’un yanı sıra Shell, OMV, Engie, Uniper ve Wintershall gibi Batılı şirketlerin de yer aldığı projeye, Ukrayna’nın yanı sıra ABD, Polonya ve Baltık ülkeleri karşı çıkıyor.
ABD Başkanı Donald Trump, temmuz ayında NATO Zirvesi için bulunduğu Brüksel’de yaptığı açıklamada, Almanya’nın Rusya ile petrol ve doğalgaz anlaşmaları yapmasını “çok yakışıksız” olarak niteleyerek, “Almanya enerji için Rusya’ya yüksek düzeyde ödemeler yapıyor. Bu nedenle Almanya, Rusya’nın esiri.” yorumunu yapmıştı. Kremlin Sözcüsü Dimitriy Peskov da Trump’ın söz konusu açıklamalarını eleştirerek, ABD’yi kendi sıvılaştırılmış doğalgazını (LNG) satabilmek için “Avrupa’ya baskı yapmakla” suçlamıştı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de Almanya Başbakanı Angela Merkel ile yine temmuz başında Soçi’de yaptığı görüşmenin ardından yaptığı açıklamada, “ABD Başkanı Donald Trump iyi bir iş adamı ve Avrupa pazarına Amerikan gazının tedarikini teşvik ediyor. Ancak Kuzey Akım 2 projesinin hayata geçmesi için mücadele edeceğiz.” ifadelerini kullanmıştı.
Trump’ın Almanya gazda Rusya’nın esiri olduğunu iddia etmesine rağmen, Rus gazı ülkenin enerji ihtiyacınn sadece yüzde 10’una karşılık geliyor. Berlin son yıllarda yenilebilir enerji kaynaklarına yatırım yaparak, enerjide çeşitlilik sağladı. Ayrıca Avrupa Birliği, birlik ülkelerinin gaz sıkıntısı yaşamaması için başta sıvılaştırılmış doğalgaz ithalatının artırılması ve yenilebilir enerji kaynaklarını teşvik etmek gibi çeşitli önlemler alarak enerji çeşitliliğini artırıcı çalışmalar yapıyor.
Öte yandan, Rusya’nın gaz ihracatı ekonominin önemli bir ayağı olduğu için, Berlin’e karşı gaz kesintisine gitmenin Rus ekonomisine büyük zarar vereceği belirtiliyor.
Almanya, Rusya’ya karşı ticaret açığı veriyor
İki liderin sık sık bir araya gelmesi dikkati çekerken, bu görüşmelerin iki ülke ticari ilişkilerine de ivme kazandırıyor. Rus ekonomisindeki sıkıntılardan dolayı iki ülke arasındaki ticaret hacmi son dört yıldır düşmesine rağmen geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 20’den fazla artarak 57 milyar avroya ulaştı.
Almanya’nın Rusya’ya ihracatı geçen yıl sonunda bir önceki yıla göre yüzde 20,2 artarak 25,8 milyar avroya ulaşırken, ithalat ise 2017’de bir önceki yıla kıyasla yüzde 18,7 artarak 31,4 milyar avroya yükseldi. Böylece, ticaret dengesi Berlin’in enerji ithaltından dolayı Rusya lehine 5,6 milyar avro oldu. Rusya, Almanya’nın ticaret açığı verdiği birkaç ülkeden birisi olarak kayıtlara geçti.
Türkiye’nin 7 Eylül’de İstabul’da Suriye konusunu görüşmek üzere düzenleyeceği liderler zirvesinin Putin ve Merkel görüşmesinde de gündeme gelmesi bekleniyor. Berlin’de bugün yapılacak görüşme, iki liderin üç ay içindeki ikinci görüşmesi olacak.
