HAMBURG’da İç Hastalıkları Uzmanı olarak muayehanesi olan Prof. Dr. Yakup Bahar, son haftalarda artan Omicron Varyantıyla ilgili önemli bilgileri okurlarımızala paylaştı. Dünya çapında hızla yayılan yeni koronavirüs varyantının Omicron olduğunu belirten Profesör Doktor Yakup Bahar, bu yeni türün aşırı bulaşıcı olduğunu, aşılanan ve hastalığı atlatmış olanların da güç bir risk altında olduğunu tahmin ettiklerini belirtti. İşte Bahar’ın kaleminden Omicron varyantının tehlikesi…
Omicron tehlikeli mi?
Omicron varyantı, yapısında çok fazla değişiklik meydana gelmiş bir virüs. Virüsün hücrelere tutunmasını sağlayan spike proteinlerinin 35’den fazla mutasyon geçirdiği tahmin ediliyor. Hesaplamalarıma göre şimdiye kadar görülen bütün varyantlardan çok daha fazla bulaşıcı olduğu tespit edilmiş durumdadır. Omicron, önceki virüs varyantları gibi solunum veya hasta kişilerden temas yoluyla bulaşabiliyor. Aşıya rağmen tehlikeli olan ise özellikle spike proteini denilen ve hücrelere tutunarak bulaşan yapısındaki değişiklik. Geliştirilen aşılar da o hücrelere tutunan spike proteinini hedef alıyor, ancak tam da o yapıdaki değişiklik aşı veya hastalığı atlatmayla oluşan antikoru etkisiz kılabilir ve endişe vericidir.
Aşılananlar Omicron’dan ne kadar korunabiliyor?
Aşının insanları hastalığı ağır atlatmaktan koruyacağı tahmin ediliyor. Yapılan laboratuvar testlerinin sonuçları Omicron’un antikorları atlayabileceğini ve aşılanmış kişilere de enfeksiyon bulaşabileceğini gösteriyor. Bu nedenle iki doz aşılı kişilerin de kendini yüzde yüz güvende hissetmemesi gerekiyor. Tedbirler elden bırakılmamalıdır.
Aşıların Omicron’a karşı koruma gücü nedir?
Maalesef inaktif aşılar yani eski teknik ile geliştirilen aşıların hiç bir şekilde yeni mutasyonlara koruyucu etkisi yoktur. mRNA tekniğiyle yapılan aşılar iki dozu sonrasında da yeterince koruma sağlanmadığı tespit edildi. Bu nedenle hatırlatma dozlarının yaptırılması araştırmalara göre önemlidir. Omicron virüsü enfeksiyon belirtileri görünmesine karşı aşının etkisi, ikinci dozun yapılmasından 16 hafta sonra yüzde 34’e düşüyor. Hatırlatma aşısı olanlarda ise aşıdan iki hafta sonra koruma yüzde 75’in üzerine çıkıyor.
Hatırlatma dozunun faydası var mı?
Şimdiye kadar yapılan çalışmalar, hatırlatma dozunun antikor seviyesini yükselttiğini ortaya koysa da seviye istenen düzeyde değil. Hatırlatma dozu olmuş kişilere de Omicron’un bulaştığı vakalar görülüyor fakat hastalığı en hasarsız atlatanlar hatırlatma dozu olanlardır. Bu nedenle Omicron’dan korunmak için sadece hatırlatma dozu kampanyalarına odaklanmanın yeterli olmayacağını vurguluyor ve başka önlemlerin de gerekeceğine ve pandeminin Omicron’la devam edeceğini tahmin ediyoruz. Tabii ki de maske ve mesafe gibi önlemler elden bırakılmamalı. Belki de yaz gelmeden bu varyanta karşı 4 doz bile gerekiyor gibi gözüküyor. Bir yandan da bu Omicron bize çok farklı virüs şeklini gösteriyor. Bildiğimiz gibi salgına yol açan virüsler hep şekil değiştirdiğine tanık olduk. Bundan bir süre sonra kendi kendine imha oluyor ve bu ihtimal de var.
Omicron şimdi ne durumda?
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) açıklamada, Omicron’un şimdiye kadar hiç görülmemiş bir hızla ilerlediğini tekrarladı ve bir çok ülkede Omicron’a rastlandığını da duyurdu. Ancak DSÖ’ye göre, Omicron muhtemelen çok daha fazla ülkede var ve tüm dünya yeni vakalarda artan sayıda Omicron varyantı tespit edildiği belirtiliyor. Ocak 2022 ortası baskın varyant Omicron olabilir ve vaka sayıları hızla artabilir.
Virüsün yayılma hızı ne?
Omicron vakalarının arttığı Avrupa’da yeni vaka sayıları her 2-3 günde ikiye katlanıyor, hatta belki daha da hızlı. Uzmanların hesaplamalarına göre Ocak-Nisan arasındaki zaman diliminde ülkede günlük vaka sayısı 500-600 bin arasında olabilir ve 50 milyon kişiye bulaşabilir. Tahminlere göre, 2022’nin ilk aylarında Avrupa’da Omicron, toplumun dörtte birinin virüsü başkalarına bulaştırma oranı en azından bir süre için azalmış olacak. Ancak buna göre halkın geri kalanı yani aşı olmayan veya eksik doz aşı olmuş kesim bulaşıcı olmayı sürdürecektir.
Omicron daha mı kötü?
Henüz net bir cevap verilmesi zor görünüyor. İlk gözlemlere göre varyantın ilk tespit edildiği Güney Afrika’da Omicron vakaları hastalığı hafif geçirdi. Ancak uzmanlara göre hafif geçmesi virüsün kendisinden kaynaklanmıyor. Daha çok şimdiye kadar yakalanan kişi sayısının az ve genç olmasından kaynaklı. DSÖ’nün kısa süre önce vardığı kanıya göre de enfeksiyon geçiren hasta profili değiştikçe Omicron varyantının etkileri de değişecektir. Örneğin yaşlı nüfusun büyük olduğu ve aşılanma oranının da düşük olduğu ülkelerde Omicron dalgasıyla karşı karşıya kalınacaktır ve tablo başka olacaktır. DSÖ’de Omicron ağır enfeksiyona neden olmasa da hızla artan vaka sayılarıyla hazırlıksız yakalanan sağlık sistemlerinin bu varyanta karşı başa çıkmasının zor olabileceğine işaret ediyor . Pandemi dalgasının düz seyretmesine çalışmak gerekiyor. Maske – mesafe, havalandırma ve hijyen kuralları da şart.
Herkesin yeterli şekilde aşılanması ve güçlendirilmiş dozları yaptırması doğru olanı. Dünya nüfusu yeterli aşılanma oranına sahip olmalı. Fakat maalesef şimdiye kadar dünyada öngörülen aşılanma oranına ulaşılamadı. Tedbirler elden bırakılmamalıdır.
Profesör Doktor Yakup Bahar