Birleşik Krallık’ta zafer “AB’den çıkalım” diyenlerin oldu. Seçmenin yüzde 51.8’i “AB’de yerimiz yok” dedi. Referandumda “Kalalım” kampanyasını yürüten Başbakan David Cameron hüsrana uğrayınca istifa kararı aldı.
Birleşik Krallık’ın Avrupa Birliği’nden ayrılması ya da ayrılmaması için yapılan kritik referandumda halk “AB’ye hayır” dedi. Seçime katılan kayıtlı 46.5 milyon kayıtlı seçmenin 33 milyon 568 bini geçerli oy kullandı ve bu kişilerin 17.2 milyonu (yüzde 51.9) “AB’de yerimiz yok” (Brexit) derken “Kalalım” diyenlerin oranı 48.1 olarak gerçekleşti.
Cameron istifa ediyor
AB’de kalınması için kampanya yürüten İngiltere Başbakanı David Cameron, referandumda büyük yenilgi alması üzerine kameraların karşısına geçti ve görevi bırakacağını açıkladı. İngiltere Başbakanı, koltuğunu bırakmadı ama ‘ülkenin yeni bir lidere ihtiyaç var’ diyerek Muhafazakâr Parti’nin ekim ayındaki kongresinde aday olmayacağını söyledi. Cameron, “Ülkeyi sonraki hedefine taşıyacak kaptan olarak kalmayı doğru bulmuyorum. Yeni bir başbakan seçilmeli” dedi.
AB liderleri rest çekti
AB’yi şoke eden sonucun ardından AB liderleri Donald Tusk, Jean Claude Juncker ve Martin Schulz’dan peş peşe açıklamalar geldi. İngiltere’nin birlikte kalması için yeniden müzakere etmeyeceklerini bildiren AB liderleri, “İngiltere’nin AB’den ayrılma kararından üzüntü duyuyor ancak saygı gösteriyoruz. Birleşik Krallık hükümetinden halkın bu kararını mümkün olan en kısa süre içerisinde uygulamaya koymasını bekliyoruz” diyerek rest çekti. AB’nin İngiltere ile ciddi bir müzakere yürüteceğini söyleyen Martin Schulz, “Ancak İngiltere gelecekte artık 3. dünya ülkesi muamelesi görecektir” dedi. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk ise, “İngiltere’deki referandumun ardından birliğimizi 27 üye olarak korumakta kararlıyız” dedi. Bu arada AB’nin kurucu ülkelerin Dışişleri Bakanları bugün Almanya’da bir araya gelerek Brexit krizini ele alacak.
Merkel: Çatışmalar çok yakın
Referandum sonuçlarını değerlendiren Almanya Başbakanı Angela Merkel, “Bölgede istikrarı ancak bir araya geldiğimizde sağlayabiliriz ve ortak değerlerimizi bu şekilde muhafaza edebiliriz. Bu referandum sonucundan tarihi bir mesaj çıkarmamız lazım. Avrupa içinde çatışmaların bize çok yaklaştığını görüyoruz” dedi. Fransa Cumhurbaşkanı referandum sonucunu “çok vahim” olarak değerlendirirken, İtalya Başbakanı Matteo Renzi, “Avrupa’yı daha insani ve daha adil bir hâle getirmek için değiştirmeliyiz” dedi.
İspanya’nın ince hesabı
Bu arada İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Garcia-Margallo ise, Cebelitarık’ın egemenliğinin geçici bir süre için Madrid ve Londra arasında paylaşılmasını, bu ortak hakimiyet sonrası ise Cebelitarık’ın İspanya’ya dahil edilmesini talep etti. İspanya’nın güneyinde bulunan ve 35 bin kişilik bir nüfusa sahip olan Cebelitarık, 18. yüzyıldan beri İngiltere hakimiyetinde. Cebelitarık’ta halk önceki günkü referandumda yüzde 96 gibi bir ezici çoğunlukla “AB’de kalalım” dedi.
Johnson başbakan olabilir
İngiltere’de Başbakan Cameron’ın, Muhafazakâr Parti’nin ekim ayında yapılacak kongresinde aday olmayacağını ilan etmesinin ardından öne iki isim çıkıyor. Adalet Bakanı Michael Gove ve eski Londra Belediye Başkanı Boris Johnson. Boris Johnson linç edilerek öldürülen Osmanlı İmparatorluğu’nun son Dahiliye Nazırı (İçişleri Bakanı) Ali Kemal’in öz torunu.
Sırada 4 ülke daha var
İngiltere’nin AB’den çıkma kararı almasının ardından Birleşik Krallık da temelinden sarsılmaya başladı. İskoçya ve Kuzey İrlanda, Birleşik Krallık’la yollarını ayırma istediğini açıkladı. Kuzey İrlanda, İrlanda Cumhuriyeti ile birleşmek istiyor. İskoçya da “İngiltere artık bizi temsil edemez” diyerek yeni bir referandumun sinyallerini verdi. İskoçlar, Birleşik Krallık’tan ayrılmak için 2014 yılında referandum yapıp, bağımsızlığı reddetmişlerdi ama İskoçlar AB içinde kalmaktan yana. Önceki gün yapılan referandumda İskoçya (yüzde 62) ve Kuzey İrlanda (yüzde 55.8) AB’de kalma yönünde oy kullandı. Galler’de ise seçmeninin yüzde 52.5’i AB’den ayrılmak istediklerini belirtti. Bu arada İspanya, Hollanda, Fransa ve İtalya da İngilizler gibi AB’den çıkmayı gündeme aldı. Hollanda’da göçmen karşıtı duruşuyla bilinen Özgürlük Partisi lideri Geert Wilders, ülkesinin AB üyeliği konusunda referanduma gidilmesi için çağrıda bulundu. Wilders, “Kendi ülkemizin, paramızın, sınırlarımızın ve göç politikamızın kontrolünde biz olmak istiyoruz” dedi. Fransa’nın aşırı sağcı Ulusal Cephe (FN) partisi de ülkenin AB üyeliği konusunda referandum çağrısı yaptı. FN Başkan Yardımcısı Florian Philippot, “İnsanların özgürlüğü her zaman sonunda kazanıyor! İngiltere’ye bravo. Şimdi bizim sıramız” dedi. FN uzun bir süredir Fransa’nın AB’den ayrılması çağrısı yaparken, son seçimlerde de iyi bir performans göstermişti.
Boşanma süreci 10 yıl sürebilir
Brexit kararı, sancılı bir ‘boşanma süreci’ yaşatacak. Sonucun yasal açıdan İngiliz hükümeti açısından bağlayıcılığı yok. Ancak böyle bir sonucu siyasi açıdan görmezden gelmenin imkanı olmadığından İngiltere Başbakanı Cameron’ın ilgili prosedürü hızla başlatması bekleniyor. Ayrılığın başlaması için Cameron’ın kararı Lizbon Antlaşması’nın 50’nci maddesine bağlı olarak AB Konseyi’ne bildirmesi gerekiyor. Süreç bu bildirim yapıldığında başlayacak. Taraflar ayrılığı müzakere edip bir anlaşma sağlayacak. Bu anlaşma sağlandığı andan itibaren AB antlaşmaları İngiltere için uygulanır olmaktan çıkacak. Bu süreyi uzatma imkanı olsa da AB ve İngiltere’nin oybirliği gerekiyor. Uzmanlar İngiltere’nin AB’den ayrılmasının 2 ile 10 yıl sürebileceğini belirtiyor.
