Röportaj: Nebahat Uzun
Avrupa’nın en büyük, dünyanın 4. büyük ekonomisine sahip Almanya’da üretim ve hizmet sektörleri başta olmak üzere birçok sektörde nitelikli iş gücüne olan ihtiyaç her geçen gün artıyor. Düşük doğum oranı, demografik gelişim gibi sebepler ise uçurumun derinleşmesine neden oluyor. Uzmanlar, Almanya’nın bugünkü refah düzeyini koruyabilmesi için yılda 400 bin kalifiye göçmene ihtiyaç olduğunu söylüyor. Almanya Çalışma Bakanı Hubertus Heil, önlem alınmadığı takdirde işçi açığının 2035 yılına kadar 7 milyonu bulabileceği uyarısında bulunuyor. Açığın kapatılması için 1 Mart 2020 yılında yürürlüğe giren Nitelikli İş Gücü Göçü Yasası, iş gücü göçünü kolaylaştıracak şekilde revize edildi. Almanya’da Federal Hükümet tarafından kararlaştırılan ve kademeli olarak uygulanacak Nitelikli İşgücü Göçü Yasası’nın ilk yeni reformları 18 Kasım’da yürürlüğe girdi. Almanya Türk Toplumu (TGD) eski Başkanı, Kolat Politika ve Strateji Danışmanlığı Şirketi sahibi Kenan Kolat’la, konuyla ilgili sohbet ettik:
– Yeni Nitelikli İşgücü Göçü Yasası hakkında ciddi bir bilgi kirliliği var. Ne söylemek istersiniz?
K. Kolat: Evet maalesef, özellikle sosyal medya kanallarında, uzman olmayan kişiler tarafından yayımlanan bazı video podcastlarda eksik veya yanlış bilgiler olduğunu görüyoruz. Bazı bilgiler doğru olsa da her durum ve herkes için geçerli olmayabiliyor. Vatandaşlarımızın bu konularda bilgi alırken bilgiyi veren kişinin bu konudaki kaynağının ne olduğunu sormaları gerekir. Kaynağını, yasanın hangi maddesine dayandığını söyleyemiyorsa o zaman yanlış bilgi veriyor olabilir. Zira düzenlemede istisnalar var.
– Örneğin; Almanya’ya Turist Vizesi ile gelip, herhangi bir iş bulunması durumunda Almanya’da kalınabileceği söyleniyor. Bu doğru mu?
K. Kolat: Ortada dolaşan bu söylendi bu şekliyle doğru değil. Turist Vizesi, süreli bir vize. Yani siz geçici olarak geliyor, dönmeyi de garanti ediyorsunuz. Kalma perspektifiniz zaten olmamalı. Bir işte çalışmak ya da iş sözleşmesi yapmak otomatikman bu hakkı vermez. Ancak yasa, istisnai durumlar olabileceğini de söylüyor. Örneğin; iş bulan birinin kendi ülkesine gidip yeniden vize alması uzun sürecek ve meşakkatli, masraflı olacaksa, bu kişilere istisna uygulanabiliyor. Bu, daha çok uzak ülkelerden gelenler için geçerli, Türkleri kapsamayacağını düşünüyorum. Kaldı ki Almanya şu aralar zaten Turist Vizesi vermiyor ve bunun da Mart ayına kadar süreceği söyleniyor. Benim vatandaşlara bu konudaki tavsiyem, hangi yolla geleceklerse o vize için başvurmalarıdır.
– 18 Kasım 2023 tarihinde yürürlüğe giren düzenlemeler neler?
K. Kolat: Bu yasada 3 yıllık meslek eğitimi almış olanlar 18a, 4 yıllık üniversite mezunları ise 18b maddeler üzerinden değerlendirilir. 18b kapsamında olan bir kişi, eski düzenlemede sadece üniversitede okuduğu dalda veya ona yakın bir dalda çalışabiliyordu. Şimdi yeni yasa kapsamında, bir üniversite mezununun çalışabileceği ve bir üniversite mezunun kazanması gereken parayı kazanabileceği, düzenlemeye tabi olmayan herhangi bir nitelikli işte çalışabilir.
– AB Mavi Kartı sahipleri için yenilikler nelerdir?
K. Kolat: Mavi Kartı, Almanya’da kalifiye uzman olarak çalışmak isteyen kişilere özel bir oturma iznidir ve 18 Kasım 2023 itibarıyla onlar için de yeni düzenlemeler yürürlüğe girdi. Yeni yasaya göre gelir sınırı önemli ölçüde düşürüldü, meslek listesi genişletildi ve aile birleşimi de kolaylaştırıldı. Bilgi Teknolojileri Uzmanları, ilgili meslekte 7 yıl içinde 3 yıllık deneyimi olması halinde diploma olmadan da AB Mavi Kartı alabilecek. Yasanın 18g Maddesi uyarınca 4 yıllık üniversite mezunu olan, Almanya’da bir iş sözleşmesi olan kişinin belirli bir düzeyde aylık kazancı da olması gerekiyor. Bu durumda çalışma ajansının onayına gerek yok. AB Mavi Kartının bir de daha düşük kazançlılarını baz alan bölümü var. Burada kişinin 3 bin 306 euro aylık kazancı olan 4 yıllık üniversite mezunlarını kapsıyor. Bu durumda iş ajansının onayı gerekiyor. Mavi Kart sahipleri müsait ev ve yeterli gelirleri olması durumunda eşini, çocuklarını, anne-babasını da aile birleşimi kapsamında yanına alabiliyor.
– Pratik mesleki deneyime sahip olanlara getirilen kolaylıklardan bahsedebilir misiniz?
K. Kolat: 2024’ün Mart ayında yürürlüğe girecek olan yeni düzenleme özellikle pratik mesleki deneyime sahip olanları kucaklıyor. Eski yasaya göre onlar fazla kabul görmüyordu. Yeni düzenlemede 2 yıllık ön lisansı bitirmiş olup da o alanda 2 yıllık deneyimi varsa bu kişiler 4 yıllık üniversite mezunu gibi işlem görecek. Ama bu, sağlık meslekleri haricindeki diğer meslekler için geçerli. Kişi, tıp ya da sağlık dalında 2 yıllık okumuş ama pratik mesleki deneyimleri olmasa bile okudukları yıllar kabul görecek ve Almanya’ya meslek eğitimi yapmak için gelebilecekler. Eskiden tecrübesi olmayan gelemiyordu, şimdi o kapılar açıldı.
– Fırsat Kartı nedir ve ne zaman yürürlüğe girecek?
K. Kolat: Nitelikli göçmenlerin Almanya’da iş aramasına, fikir edinmesine olanak sağlayan Fırsat Kartı, yeni yasa kapsamında Haziran 2024 tarihinde yürürlüğe girecek. Bir yıllığına verilecek Fırsat Kartının kimlere verileceği, puan sistemine göre belirlenecek. Bu çerçevede 20 puan üzerinden 6 puan alan bu fırsattan yararlanabilecek. Dil seviyeniz, kalifiyeniz, mesleki deneyiminiz, yaşınız gibi kriterler puanlarınızı belirliyor. Ayrıca Fırsat Kartı ile gelenler için Minijob denen sınırlı maaşlı işte çalışma, diploma denkliğini Almanya’da yapma, uygun iş arama ve işi tecrübe etme gibi fırsatlar da doğuyor.
– Kalifiyesiz olarak iş bulup Almanya’ya gelebilir miyim?
K. Kolat: Bu yasanın ismi Nitelikli İşgücü Göçü Yasası ve vasıfsız olanları kapsamıyor. Bu düzenlemede belirli tanımlamalar var. Ancak dil öğrenme, aile birleşimi, iş kurma, meslek eğitimi gibi vesilelerle gitmeleri mümkün olabilir.
